Ozymandias

 

Alfred Clint (1807-1883), πορτραίτο του Percy Bysshe Shelley, περ. 1829, National Portrait Gallery, Λονδίνο. Βασισμένο σε πορτραίτο του 1819 από την Amelia Curran (1775-1847) και σχέδιο με μολύβι από τον Edward Ellerker Williams (1793-1822).

I met a traveller from an antique land,
Who said—“Two vast and trunkless legs of stone
Stand in the desart. Near them, on the sand,
Half sunk a shattered visage lies, whose frown,
And wrinkled lip, and sneer of cold command,
Tell that its sculptor well those passions read
Which yet survive, stamped on these lifeless things,
The hand that mocked them, and the heart that fed;
And on the pedestal, these words appear:
My name is OZYMANDIAS, King of Kings;
Look on my Works, ye Mighty, and despair!
Nothing beside remains. Round the decay
Of that colossal Wreck, boundless and bare
The lone and level sands stretch far away.”

 

Percy Bysshe Shelley (1792-1822), “Ozymandias”, σονέτο του 1817. Πρώτη δημοσίευση στο εβδομαδιαίο περιοδικό του Λονδίνου The Examiner, (τεύχος 11ης Ιανουαρίου 1818) με το ψευδώνυμο Glirastes. Συμπεριλήφθηκε στην ποιητική συλλογή του Σέλλεϋ Rosalind and Helen, A Modern Eclogue; with Other Poems, Λονδίνο, 1819.

 

Απόδοση του ποιήματος στα ελληνικά από την Κατερίνα Σχινά:

Συνάντησα έναν ταξιδιώτη από χώρα αρχαία.

Είπε: Τεράστια, δίχως κορμό, δυο πόδια πέτρινα

υψώνονται στην έρημο. Κοντά τους, μες στην άμμο

βυθισμένο, ένα θρυμματισμένο πρόσωπο· τα σκυθρωπά του

χείλη, πτυχωμένα σ’ ένα χαμόγελο ψυχρής υπεροχής,

λένε ο γλύπτης τους πως διάβασε σωστά αυτά τα πάθη

που ακόμη ζούνε χαραγμένα στ’ άψυχα ετούτα πράγματα,

το χέρι που τα περιγέλασε και την καρδιά που τα ‘θρεψε. 

Και πάνω στο κρηπίδι αυτές οι λέξεις αχνοφαίνονται:

“Οζυμανδίας τ’ όνομά μου, ο Βασιλεύς των Βασιλέων,

κοιτάξτε τα έργα μου, ισχυροί, κι απελπιστείτε!”

Άλλο τίποτα δεν μένει. Γύρω από τη φθορά

των κολοσσιαίων ερειπίων, απέραντη, γυμνή,

μόνη η έρημος κι επίπεδη απλώνεται μακριά.

Φωτερά σκοτάδια

Γεώργιος Δροσίνης (1859-1951)

 

Δε θέλω του κισσού το πλάνο ψήλωμα
σε ξένα αναστυλώματα δεμένο.
Ας είμαι ένα καλάμι, ένα χαμόδεντρο.
Μα όσο ανεβαίνω, μόνος ν’ ανεβαίνω.

Δε θέλω του γυαλιού το λαμπροφέγγισμα,
που δείχνεται άστρο με του ήλιου τη χάρη.
Θέλω να δίνω φως από τη φλόγα μου,
κι ας είμαι κι ένα ταπεινό λυχνάρι.

 

Γ. Δροσίνης, από την ποιητική συλλογή Φωτερά σκοτάδια (1903-1914), εκδ. Ι. Ν. Σιδέρης, 1915.

Την πόρτα ανοίγω το βράδυ

 

Την πόρτα ανοίγω το βράδυ,

τη λάμπα κρατώ ψηλά,

να δούνε της γης οι θλιμμένοι,

να 'ρθούνε να βρουν συντροφιά.

 

Να βρούνε στρωμένο τραπέζι,

σταμνί για να πιει ο καημός,

κι ανάμεσά μας θα στέκει

ο πόνος του κόσμου αδερφός.

 

Να βρούνε γωνιά ν’ ακουμπήσουν,

σκαμνί για να κάτσει ο τυφλός,

κι εκεί, καθώς θα μιλάμε,

θα 'ρθεί συντροφιά κι ο Χριστός.

 

«Την πόρτα ανοίγω το βράδυ», σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη και

μουσική Μίκη Θεοδωράκη, από τον κύκλο τραγουδιών Τα Λυρικά

(πρώτη ηχογράφηση: θέατρο Λυκαβηττού, 25 Αυγούστου 1977).

 

 

[…] "Τα θρησκευτικά πάθη είναι έκφραση των πραγματικών παθών και συνάμα διαμαρτυρία ενάντια στα πραγματικά πάθη. Η θρησκεία είναι ο στεναγμός του καταπιεσμένου πλάσματος, η καρδιά ενός άκαρδου κόσμου και η ψυχή άψυχων συνθηκών. Είναι το όπιο του λαού. 

Η κατάργηση της θρησκείας ως απατηλής ευτυχίας του λαού είναι η αξίωση για την πραγματική του ευτυχία. Το αίτημα να εγκαταλειφθούν οι αυταπάτες για την κατάστασή του είναι το αίτημα να εγκαταλειφθεί μια κατάσταση που απαιτεί αυταπάτες. Η κριτική της θρησκείας είναι λοιπόν, πρωταρχικά, η κριτική εκείνης της Κοιλάδας των Δακρύων που φωτοστέφανό της είναι η θρησκεία”. […]

 

Karl Marx, Zur Kritik der Hegelschen Rechtsphilosophie 

(Συμβολή στην κριτική της εγελιανής φιλοσοφίας του Δικαίου), απόσπασμα από την εισαγωγή, 1843 (πρώτη δημοσίευση στο

Deutsch–Französische Jahrbücher, Παρίσι, 1844).