Πασχαλιά

Πηγή: Jean-Jacques Milan, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.or/w/index.php?curid=182371

Οι πόνοι της Παναγιάς

 

Πού να σε κρύψω, γιόκα μου, να μη σε φτάνουν οι κακοί;

Σε ποιό νησί του Ωκεανού, σε ποιάν κορφή ερημική;

Δε θα σε μάθω να μιλάς και τ’ άδικο φωνάξεις.

Ξέρω, πως θα ’χεις την καρδιά τόσο καλή, τόσο γλυκή,

που μες στα βρόχια της οργής ταχιά θε να σπαράξεις.

 

Συ θα ’χεις μάτια γαλανά, θα ’χεις κορμάκι τρυφερό,

θα σε φυλάω από ματιά κακή κι από κακόν καιρό,

από το πρώτο ξάφνιασμα της ξυπνημένης νιότης.

Δεν είσαι συ για μάχητες, δεν είσαι συ για το σταυρό.

Εσύ νοικοκερόπουλο, όχι σκλάβος ή προδότης.

 

Τη νύχτα θα σηκώνομαι κι αγάλια θα νυχοπατώ,

να σκύβω την ανάσα σου ν’ ακώ, πουλάκι μου ζεστό,

να σου τοιμάζω στη φωτιά γάλα και χαμομήλι

κι ύστερ’ απ’ το παράθυρο με καρδιοχτύπι θα κοιτώ

που θα παγαίνεις στο σκολειό με πλάκα και κοντύλι…

 

Κι αν κάποτε τα φρένα σου το Δίκιο, φως της αστραπής,

κι η Αλήθεια σού χτυπήσουνε, παιδάκι μου, να μην τα πεις.

Θεριά οι ανθρώποι, δεν μπορούν το φως να το σηκώσουν.

Δεν είναι αλήθεια πιο χρυσή σαν την αλήθεια της σιωπής.

Χίλιες φορές να γεννηθείς, τόσες θα σε σταυρώσουν.

 

Όχου, μου μπήγεις στην καρδιά, χίλια μαχαίρια και σπαθιά.

Στη γλώσσα μου ξεραίνεται το σάλιο, σαν πικρή αψιθιά!

—Ω! πώς βελάζεις ήσυχα, κοπάδι εσύ βουνίσο…—

Βοηθάτε, ουράνιες δύναμες, κι ανοίχτε μου την πιο βαθιά

την άβυσσο, μακριά απ’ τους λύκους να κρυφογεννήσω!

 

 

Κώστας Βάρναλης, «Οι πόνοι της Παναγιάς» (απόσπασμα, στ. 36-60), Σκλάβοι Πολιορκημένοι (Μέρος πρώτο: Το Θεϊκό ήτοι Το Ανθρώπινο Πάθος), εκδόσεις Στοχαστής, 1927.

Σολωμού συντριβή και δέος

 

Μισόβγαινε απ’ τον ύπνο η πολιτεία. Των καμπαναριών αιχμές

Κοντοί σημαιών και κάτι πρώτα πρώτα τριανταφυλλιά

Στου μικρού παραθύρου σου —που ακόμη φώταγε— το μαρμαράκι

                                                   Α κει μονάχα να ’ταν

Ένα κλωνάρι με δαφνόκουκα να σου άφηνα για καλημέρα

Που τέτοιας νύχτας την αγρύπνια πέρασες. Και τη γνωρίζω

Πάνω σ' άσπρα χαρτιά πιο δύσβατα κι απ' του Μεσολογγιού τις πλάκες

 

 

Ναι. Γιατί σ' είχε ανάγκη κάποτε τα χείλη σου χρύσωσε ο Θεός

 

 

Και τί μυστήριο να μιλάς κι οι φούχτες σου ν' ανοίγονται

Που κι η πέτρα να ποθεί ναού νέου να 'ναι το αγκωνάρι

Και το κοράλλι θάμνους λείους να βγάνει για ν' απομιμηθεί το

      στέρνο σου

 

 

Όμορφο πρόσωπο! Καμένο στης λαλιάς που πρωτάκουσες την

      αντηλιά και ανεξήγητα τώρα

Γινωμένο μέσα μου δεύτερη ψυχή. Τη στιγμή που η πρώτη

Σε μια γη μπλε της βιολέτας μ' άγριες χαίτες τρικυμίας

Όστρακα κι άλλα του ήλιου ευρήματα να γυαλίζει καταγίνονταν

Ωσάν τα εκμαγεία του νου σου να μην είχαν κιόλας

Φύση βγάνει περασμένη απ' όλες του θυμού των θεών τις αστραψιές

Ή για λίγο να μην είχε από δική σου χάρη μέσα μου

Μισανοιχτό μείνει το Ακοίταχτο!

Αλλ' ο λέων περνάει σαν ήλιος. Οι άνθρωποι μόνο ιππεύουν

Κι άλλοι πεζοί πάνε· ώσπου μέσα στις νύχτες χάνονται. Παρόμοια

 

 

Κείνα που σκυφτός επάνω στο γραφείο μου ζητούσα να διασώσω αλλ'

Αδύνατον. Πώς αλλιώς. Που και μόνο η σκέψη σου γινωμένη από καιρό  

      ουρανός

Και μόνο η σκέψη σου μου 'καψε όλα τα χειρόγραφα

Και μια χαρά που η δεύτερη ψυχή μου

Πήρε σκοτώνοντας την πρώτη κίνησε με τα κύματα να φεύγει

Ο άγνωστος που υπήρξα πάλι ο άγνωστος να γίνω

Φοβερά μαλώνοντας οι άνεμοι

Ενώ του ήλιου η λόγχη πάνω στο σφουγγαρισμένο πάτωμα όπου

Σφάδαζα

             μ' αποτελείωνε.

 

 

Οδυσσέας Ελύτης, «Σολωμού συντριβή και δέος»,

Τα ελεγεία της Οξώπετρας, εκδ. Ίκαρος, 1991.