Μάσκες

Ο Κώστας Ουράνης (1890-1953) με τη δεύτερη σύζυγό του,
Ελένη Νεγρεπόντη (1896-1971, ψευδώνυμο: Άλκης Θρύλος).

 

Για να ‘μαι ευχάριστος σε όλους,

-κι ακόμα και στον εαυτό μου-

έκρυψα πάντοτες με μάσκες

που αρέσουνε το πρόσωπό μου·

 

κι άλλαξα τόσες στη ζωή μου,

που τώρα πια να μη μπορώ

τ’ αληθινό το πρόσωπό μου

να πω ποιο είναι μήτ’ εγώ!

 

Έτσι, ο θάνατος σα θά ‘ρθει,

δε θα ‘ναι η στέρηση μεγάλη:

θ’ αφήσω μιαν ανυπαρξία

για να περάσω σε μιαν άλλη...

 

Κώστας Ουράνης, «Μάσκες», Αποδημίες (ποιήματα δημοσιευμένα σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες, που συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά στη μεταθανάτια έκδοση με γενικό τίτλο Ποιήματα, Αθήνα, εκδόσεις Βιβλιοπωλείου της Εστίας, 1953).

Γράμμα στον ποιητή

Νίκος Καββαδίας (1910-1975)















 


«Φαίνεται πιὰ πὼς τίποτα
- τίποτα δὲν μᾶς σώζει...»


        Καῖσαρ  Ἐμμανουήλ






Ξέρω ἐγὼ κάτι ποὺ μποροῦσε, Καῖσαρ, νὰ σᾶς σώσει.
Κάτι ποὺ πάντα βρίσκεται σ᾿ αἰώνια ἐναλλαγή,
κάτι ποὺ σχίζει τὶς θολὲς γραμμὲς τῶν ὁριζόντων,
καὶ ταξιδεύει ἀδιάκοπα τὴν ἀτελείωτη γῆ.

Κάτι ποὺ θά ῾κανε γοργὰ νὰ φύγει τὸ κοράκι,

ποὺ τοῦ γραφείου σας πάντοτε σκεπάζει τὰ χαρτιά·
νὰ φύγει κρώζοντας βραχνά, χτυπώντας τὰ φτερά του,
πρὸς κάποιαν ἀκατοίκητη κοιλάδα τοῦ Νοτιᾶ.

Κάτι ποὺ θά ῾κανε τὰ ὑγρά, παράδοξά σας μάτια,

ποὺ ἁβρὲς μαθήτριες τ᾿ ἀγαποῦν καὶ σιωπηροὶ ποιηταί,
χαρούμενα καὶ προσδοκία γεμάτα νὰ γελάσουν
μὲ κάποιον τρόπο πού, ὅπως λέν, δὲ γέλασαν ποτέ.

Γνωρίζω κάτι, ποὺ μποροῦσε, βέβαια, νὰ σᾶς σώσει.

Ἐγὼ ποὺ δὲ σᾶς γνώρισα ποτέ... Σκεφτεῖτε... Ἐγώ.
Ἕνα καράβι... Νὰ σᾶς πάρει, Καῖσαρ... Νὰ μᾶς πάρει...
Ἕνα καράβι ποὺ πολὺ μακριὰ θὰ τ᾿ ὁδηγῶ.

Μιὰ μέρα χειμωνιάτικη θὰ φεύγαμε.

- Τὰ ρυμουλκὰ περνώντας θὰ σφυρίζαν,
τὰ βρωμερὰ νερὰ ἡ βροχὴ θὰ ράντιζε,
κι οἱ γερανοὶ στοὺς ντόκους θὰ γυρίζαν.

Οἱ πολιτεῖες οἱ ξένες θὰ μᾶς δέχονταν,

οἱ πολιτεῖες οἱ πιὸ ἀπομακρυσμένες
κι ἐγὼ σ᾿ αὐτὲς ἁβρὰ θὰ σᾶς ἐσύσταινα
σὰν σὲ παλιές, θερμές μου ἀγαπημένες.

Τὰ βράδια, βάρδια κάνοντας, θὰ λέγαμε

παράξενες στὴ γέφυρα ἱστορίες,
γιὰ τοὺς ἀστερισμοὺς ἢ γιὰ τὰ κύματα,
γιὰ τοὺς καιρούς, τὶς ἄπνοιες, τὶς πορεῖες.

Ὅταν πυκνὴ ἡ ὁμίχλη θὰ μᾶς σκέπαζε,

τοὺς φάρους θὲ ν᾿ ἀκούγαμε νὰ κλαῖνε
καὶ τὰ καράβια ἀθέατα θὰ τ᾿ ἀκούγαμε,
περνώντας νὰ σφυρίζουν καὶ νὰ πλένε.

Μακριά, πολὺ μακριὰ νὰ ταξιδεύουμε,

κι ὁ ἥλιος πάντα μόνους νὰ μᾶς βρίσκει·
ἐσεῖς τσιγάρα «Κάμελ» νὰ καπνίζετε,
κι ἐγὼ σὲ μιὰ γωνιὰ νὰ πίνω οὐΐσκυ.

Καὶ μιὰ γριὰ στὸ Ἀννάμ, κεντήστρα στίγματος,

- μιὰ γριὰ σ᾿ ἕνα πολύβοο καφενεῖο -
μιὰ αἱμάσσουσα καρδιὰ θὰ μοῦ στιγμάτιζε,
κι ἕνα γυμνό, στὸ στῆθος σας, κρανίο.

Καὶ μιὰ βραδιὰ στὴ Μπούρμα, ἢ στὴ Μπατάβια

στὰ μάτια μιᾶς Ἰνδῆς ποὺ θὰ χορέψει
γυμνὴ στὰ δεκαεφτὰ στιλέτα ἀνάμεσα,
θὰ δεῖτε - ἴσως - τὴ Γκρέτα νὰ ἐπιστρέψει.

Καῖσαρ, ἀπὸ ἕνα θάνατο σὲ κάμαρα,

κι ἀπὸ ἕνα χωματένιο πεζὸ μνῆμα,
δὲ θά ῾ναι ποιητικότερο καὶ πι᾿ ὄμορφο,
ὁ διαφέγγος βυθὸς καὶ τ᾿ ἄγριο κύμα;

Λόγια μεγάλα, ποιητικά, ἀνεκτέλεστα,

λόγια κοινά, κενά, «καπνὸς κι ἀθάλη»,
ποὺ ἴσως διαβάζοντάς τα νὰ μὲ οἰκτίρετε,
γελώντας καὶ κουνώντας τὸ κεφάλι.

Ἡ μόνη μου παράκληση ὅμως θά ῾τανε,

τοὺς στίχους μου νὰ μὴν εἰρωνευθεῖτε.
Κι ὅπως ἐγὼ γιὰ ἕν᾿ ἀδερφὸ ἐδεήθηκα,
γιὰ ἕναν τρελὸν ἐσεῖς προσευχηθεῖτε.

Νίκος Καββαδίας, «Γράμμα στον ποιητή Καίσαρα Εμμανουήλ», Μαραμπού, 1933.

Λακωνικόν

Οδυσσέας Ελύτης (1911-1996)

O καημός του θανάτου τόσο με πυρπόλησε, που η λάμψη
    μου επέστρεψε στον ήλιο.

Kείνος με πέμπει τώρα μέσα στην τέλεια σύνταξη της

    πέτρας και του αιθέρος,

Λοιπόν, αυτός που γύρευα, ε ί μ α ι.

Ω λινό καλοκαίρι, συνετό φθινόπωρο,

Xειμώνα ελάχιστε,

H ζωή καταβάλλει τον οβολό του φύλλου της ελιάς

Kαι στη νύχτα μέσα των αφρόνων μ' ένα μικρό τριζόνι

    κατακυρώνει πάλι το νόμιμο του Aνέλπιστου.

  
Οδυσσέας Ελύτης, «Λακωνικόν», Έξη και μία τύψεις για τον ουρανό, εκδόσεις Ίκαρος, 1960.

Των α-λόγων

Giorgio de Chirico, Δυο άλογα στην ακροθαλασσιά, 1964.