Οι σκιές

Jacques Émile Blanche (1861-1942),

 πορτραίτο της Anna de Noailles, 1919,

 ελαιογραφία, Musée d'art moderne et

contemporain de Strasbourg, Γαλλία.

Όταν πια θα ’μαι κουρασμένη

εδώ να ζω μόνη και ξένη

                    χρόνους αβίωτους,

θα πάω να δω τη χώρα που ’ναι

οι ποιητές και καρτερούνε

                    με το βιβλίο τους.

Φρανσουά Βιγιόν, σκιά μου φίλη,

που ταπεινά καθώς οι γρύλοι

                    ετραγουδούσες,

πόσο η ψυχή μου θα σ’ επόνει,

όταν σ’ επρόσμενε η αγχόνη

                    κι έκλαιαν οι Μούσες!

Τάχα τρεκλίζοντας ακόμα,

Βερλαίν, κρατάς αυλό στο στόμα,

                    δεύτερος Παν,

πάντα είσαι απλός και θείος εσύ,

μεθώντας με οίστρο, με κρασί,

                    pauvre Lélian; *

Και τέτοιο αν είχες ριζικό,

που άλλο δεν είναι πιο φριχτό,

                    Ερίκε Χάινε,

ούτ’ έτσι ωραίο σαν το δικό σου,

στα χέρια μου το μέτωπό σου

                    γείρε και πράυνε.

Εμένα διάβηκε η ζωή

όλη ένα δάκρυ, απ’ το πρωί

                    έως την εσπέρα.

Κι άλλο πια τώρα δε μου μένει,

παρά, θεοί μου αγαπημένοι,

                    νά ’ρθω εκεί πέρα.

Anna-Élisabeth, Comtesse Mathieu de Noailles (1876-1933), «Οι σκιές»,

μετάφραση: Κ. Γ. Καρυωτάκης.

* Lélian: αναγραμματισμός του ονοματεπώνυμου Paul Verlain, τον οποίο είχε χρησιμοποιήσει ο ίδιος ο Βερλαίν και ως τίτλο στο τελευταίο κεφάλαιο των Καταραμένων ποιητών (1888).

Φουτουριστικό

Lyubov Sergeyevna Popova (1889-1924), Air Man Space (αγγλική μετάφραση του ρωσικού τίτλου), ελαιογραφία, 1912, Κρατικό Ρωσικό Μουσείο, Πετρούπολη.

Ξελασπώστε το μέλλον

Το μέλλον δε θα ’ρθεί

                               από μονάχο του, έτσι νέτο - σκέτο,

αν δεν πάρουμε μέτρα

                                κι εμείς.

Από τα βράγχια, κομσομόλε, άρπαξέ το!

Απ’ την ουρά του, πιονιέροι, εσείς.

Η κομμούνα

                 δεν είναι μια βασιλοπούλα του παραμυθιού, που λες,

για να την ονειρεύεσαι

                                τις νυχτιές.

Μέτρησε,

             καλοσκέψου,

                               σημάδεψε —

και τράβα, βήματα τα βήματα,

                                          έστω και πάνω σε μικροζητήματα.

Δεν είναι μόνον

                      ο κομμουνισμός

στη γη,

           στα κάθιδρα εργοστάσια εκείνα.

Είναι και μες στο σπίτι,

                                στο τραπεζάκι μπρος,

στις σχέσεις,

                  στη φαμίλια,

                                    στην καθημερινή ρουτίνα.

Εκείνος κει,

                 που ολημερίς

τριζοβολάει βλαστήμιες

                                 σαν κάρο κακογρασωμένο,

εκείνος που,

                  σαν ολολύζει η μπαλαλάικα,

                                                          χλωμιάζει ευθύς,

αυτός

        το μπόι του μέλλοντος

                                        δεν το ’χει φτασμένο.

Πόλεμος

            δεν είναι μόνο, όπως θαρρείς εσύ,

να λες ναι, ναι,

                      στα μέτωπα

                                       με βολές πολυβόλου.

Της φαμίλιας,

                   του σπιτικού,

                                      η επίθεση,

για μας μικρότερη απειλή

                                    δεν είναι διόλου.

Εκείνος που υποτάχτηκε

                                   στην πίεση της φαμίλιας,

κοιμάται

            μες στη μακαριότητα

                                          ρόδων φτιαγμένων με χαρτί, —

αυτός δεν έφτασε το μπόι

                                     της προσήλιας,

της δυνατής ζωής εκείνης

                                     που θα ’ρτεί.

Σαν τη φλοκάτα

                        και το χρόνο επίσης,

ο σκόρος της καθημερνότητας

                                           τον κατατρώει στιγμή-στιγμή.

Το μεινεσμένο ρούχο

                              των ημερών μας για ν’ αερίσεις,

ε, κομσομόλε, τίναξέ το εσύ.

Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι, «Ξελασπώστε το μέλλον» (1925), απόδοση: Γιάννης Ρίτσος – Άρης Αλεξάνδρου, στην ανθολογία Μαγιακόβσκη: Ποιήματα, εκδόσεις Κέδρος, 1963.