Το χρήμα

                                                 

«Το χρήμα» (1919;)

Στίχοι-μουσική: Αττίκ (Κλέων Τριανταφύλλου, 1885-1944)

Ερμηνεία: Δανάη Στρατηγοπούλου (1911 ή 1913-2009)

Πιάνο: Λεβ (Lev/Λέων ή Λευτέρης Σπανίδης, 1923-1968)

Είναι το πρώτο κατά σειρά τραγούδι στο Η Δανάη τραγουδάει Αττίκ (δίσκος βινυλίου Philips 10’’, 33 1/3 RPM, χ.χ., περ. 1965).

Στο οπισθόφυλλο σημειώνεται (ίσως από την ίδια τη Δανάη):

«Είναι ένα παράξενο τραγούδι, σε τέμπο “κυκλικό”, που όταν το τραγουδούσε ο Αττίκ ξεσήκωνε τον κόσμο από ενθουσιασμό με το κοινωνικό βάθος του και το αντιπολεμικό πνεύμα του. Έχει πολλές στροφές. Σας δώσαμε τις ουσιωδέστερες έξι. Η τελευταία είναι αφιερωμένη από τον Αττίκ στον ...Αττίκ».

Ακολουθούν οι στίχοι του τραγουδιού (η τέταρτη στροφή – ενδεχομένως και άλλες – έμεινε εκτός του ηχογραφήματος):

Πού τρέχει με βία το πλήθος αυτό

λες κι έχει σαράντα βαθμούς πυρετό,

απάνω και κάτω κινείται αενάως σαν κύμα;

Και λες πως ειν’ όλοι τους φρενοβλαβείς,

ποια είν’ η αιτία της βίας αυτής;

Το χρήμα! Το χρήμα!

Καμάρι τις είχαν σ’ όλο το χωριό

καλές αδελφές η Λενιώ κι η Μαριώ,

μα πέθανε ο γέρος και άφησε πλούσιο κτήμα…

Και τώρα δεν παν’ μαζί στην εκκλησιά,

ποιος φταίει που τα χάλασαν στη μοιρασιά;

Το χρήμα! Το χρήμα!

Παντρεύεται γέρος πεντάμορφη νια

μες στ’ άσπρα μαλλιά του φοράει λεμονιά

και λες ειν’ ο γάμος κηδεία για ‘κείνο το θύμα…

Για το άνθος που άδικα θα μαραθεί,

ποιος φταίει που τόση δροσιά θα χαθεί;

Το χρήμα! Το χρήμα!

Η σύζυγος κάποιου βιοπαλαιστού

συχνά στην αγκάλη ενός τοκιστού

της γραμματικής μελετά το γλυκύτερο ρήμα…

Και σαν κοινωνεί μαρτυρεί στον παπά

πως… κι από τους δυο πιο πολύ αγαπά…

Το χρήμα! Το χρήμα!

Το χρήμα γεννάει τους πολέμους στη γη

κι αυτή των λαών την αλληλοσφαγή,

που κάνει τη μάνα να κλαίει σε νιόσκαφτο μνήμα,

που κείτεται μέσα πεντάμορφος νιος.

Ποιός φταίει αν δεν είναι κι αυτός ζωντανός;

Το χρήμα! Το χρήμα!

Στον περίπατό σου τον εσπερινό

συχνά μες στους δρόμους, με τη λέξη «πεινώ»,

φτωχοί σ’ ενοχλούν, πλούσιέ μου, κι ανοίγεις το βήμα…

Κι ιδρώνεις γιατί είσαι χοντρός και παχύς,

ποιος φταίει αν υπάρχουν στη Γη δυστυχείς;

Το χρήμα! Το χρήμα!

Μου λένε πως γράφω καλή μουσική,

μα μόνο για δόξα κι όχι εμπορική

και πως θα πεθάνω στην ψάθα κι αυτό θα ’ναι κρίμα…

Μα τι να τα κάνω εγώ τα λεφτά;

Η αγάπη η δική σας αντικαθιστά…

Το χρήμα! Το χρήμα!